jueves, enero 31, 2013

Rajoy debe dimitir e adiantar eleccións

Definitivamente a situación política española ten que rebentar, e o máis lóxico é que Mariano Rajoy presente a súa dimisión e convoque eleccións anticipadas, a celebrar o máis rapidamente posíbel. Dende logo, antes de que remate o próximo verán. Nada xustifica xa que que se prolongue a agonía dun goberno de dereitas que non representa máis ca un contubernio de supostos intereses privados e partidarios que non conducen nin a que se resolva a crise social e económica que estamos a padecer nin a favorecer a cada vez máis necesaria e imprescibdíbel concordia dos habitantes do Estado.
É tan grave toda a caixa de Pandora que hoxe abríu o xornal El País que ten que pasar algo inmediatamente. Non podemos seguir sendo este remedo da Sicilia dos piores tempos da mafia, con políticos, gobernantes, empresarios e outros axentes sociais empeñados en que nos connfundan a todos con súbditos dunha república máis bananeira que barataria. Agora si que chegou a hora da verdade.

martes, enero 29, 2013

José Luis Méndez na Toscana

Cóntame un paxariño moi voandeiro, recén chegado da Toscana, que viu a José Luis Méndez, ex director xeral de Caixagalicia, a maltratar as almorrás dándolle ao pedal por unha praza moi principal do centro dunha cidade daquela paradisíaca rexión italiana.
E que faría o home que se fixo podre de rico a costa de arruinar unha das xoias financeiras de Galicia, polas terras de Piero della Francesca e de Leonardo da Vinci? Polo que se ve, andar en bicicleta camiño da Gallería degli Uffizi, ou se cadra saíndo para Pistoia coa intención de comprar unha idem, que hai moita inseguridade e compre protexerse.
Do home que levantou 16 millóns de euros dunha entidade bancaria que deixou na quebra cóntame outro paxariño, igual de voandeiro e tamén migrante daquela belísima xeografía, que comprou unha casa na Toscana e que agora pasa alí grandes temporadas, lonxe do pouco amor e ningunha estima que deixou en Galicia dende que se xubilou mulltiplicando case por catro o peso do seu corpo en ouro.
Se para de chover pronto, aínda hei coller a miña Specialized e ver se lle podo saír ao encontro polos arredores de San Gimignano ou de Siena. Para que me pague un Montalcino polo menos ou me convide a comer unha boa bistecca alla fiorentina na Trattoría Mario, por exemplo.

lunes, enero 28, 2013

O punto... do Concello de Vilagarcía


Sabíase que pode haber concelleiros corruptos, aproveitados, lambóns, acosadores, contrabandistas, chupasangues e ata inventores de inventos, pero o que non estaba claro é que tamén pode habelos suspensivos. Pois iso é precisamente o qué é o concelleiro delegado de Suridade Cidadá de Vilagarcía de Arousa, Ángel Benito Pérez Dorgambide, “Cholo” para os amigos.
Nun pleno que tivo lugar hoxe decidiu pasar á historia pronunciando esta frase: “Hablo castellano porque quiero y hablaré gallego cuando me salga de los puntos suspensivos”. Se vivise Camilo José Cela seguro que o metía rapidamente nalgún diccionario dos seus e, se o que vivise fora Luis Carandell, o tal Cholo ía tardar pouco en rematar no Celtiberia Show. Hai que ver “lo bien que se le expresan estos señoritos de Villajarsía”.
O interfecto é persoa dada a fardar de chulería. Non hai máis ca ver as fotos que colga da súa figura en Faceboock: unha fardado de garda civil, outra corneado de viquingo, etc. Xa o dixo o toureiro, haiche xentiña para todo. Se non fose porque o máis seguro é que nin sequera sabe quen é Celso Emilio Ferreiro, podería dicirse que este falabarato quixo enmendarlle o verso ao poeta de Celanova. O malo é que só lle saiu un peido municipal e espeso.

domingo, enero 27, 2013

Cantas palabras vale esta foto?

Se unha imaxe vale máis ca mil palabras, canto pode valer esta foto? En realidade o proverbio chinés debería traducirse pola frase que di que unha imaxe pode expresar 10.000 palabras. Aplique o lector o conto e a ver que lle sale.

martes, enero 22, 2013

Onde iremos parar se se acaba Valderrama

Nesta crónica cóntase como buscando a Palazón, un diplomático fuxido da Xustiza española, din coa inmensa propiedade que ten Ángel Sanchis Perales, na provincia arxentina de Salta. Era o ano 1985. Pasaron 28 anos e a historia parece repetirse no caso de Luis Bárcenas.

A este marabilloso río dos Andes ían pescar os ricos da Coruña
Entre o 14 e o 27 de febreiro de 1985, atopábame eu viaxando por Arxentina buscando un fuxido da Xustiza española, o diplomático Francisco Javier Palazón, que sendo cónsul de España en Xenebra actuou de intermediario para que coñecidos representantes da vida social e artística de España levasen a cabo substanciosas evasións de capitais que remataban nos pouco escrupulosos bancos de Suiza.
Esa viaxe a Arxentina foi precedida por unha breve estancia miña no país da precisión horaria e da da fondue de queixo, onde empecei a seguirlle os pasos a Palazón e onde tiven o gran privilexio de compartir moitas horas de conversación coa persoa que máis sabía daquela do enorme e internacional negocio do diñeiro negro, o catedrático da Universidade de Xenebra Jean Ziegler, experto de prestixio internacional que foi varias veces deputado socialista.
Namais regresar de Suiza, o director da revista Interviú, que daquela era o ourensán Eduardo Álvarez Puga, quizais o mellor que tivo o famoso semanario, mandoume viaxar á Arxentina. Tiñamos daquela a seguridade de que Palazón escondíase en varios sitios daquel país, no que anos atrás exercera o cargo de cónsul xeneral de España e onde tiña algunhas propiedades e moitos amigos influíntes que o protexían.
Nesta enorme finca de Salta cultiva Sánchís os limóns
que utiliza para facer o zume
que lle vende á coca Cola
A primeira pista que me deron en Buenos Aires foi a de que Palazón podía estar agochado nunha piscifactoría da súa propiedade nun lugar perdido da cordilleira dos Andes, onde as montañas fan de fronteira entre Arxentina e Chile. O meu amigo Roberto Pablo Guareschi, daquela director do xornal Clarín, fíxome de guía en moitas destas pesquisas e, sobre todo, púxome en contacto cun singularísimo personaxe da vida arxentina daqueles anos, apelidado Ferreira, unha mezcla de xornalista, axente segredo e arranxador de imposíbeis, que coñecía coma palma da súa man certos aspectos da vida e da xeografía segredas daquel país.
Seguindo esta pista viaxei a Bariloche, a dúas horas de avión dende Buenos Aires, na Patagonia. Aluguei un carro que conducín a maior parte do tempo por pistas de terra e, logo dun percorrido de 200 quilómetros, cheguei á vila de Junín de los Andes cando xa empezaba a caer a tardiña e aloxeime no hotel que me aconsellaron na gasolineira. Din unha voltiña pola poboación e ata me atrevín a pasear por un precioso carreiro das aforas e, nunha revolta do camiño, cando xa estaba empezando a anoitecer, observei como camiñaba cara a min un homiño de baixa estatura que case me meteu medo velo no lusco e fusco que estaba traendo a noite. Ao cruzármonos naquel carreiro, parámomos a saudarnos e cambiamos algunhas palabras.
–¿Cuál es su gracia?, preguntoume el de súpeto.
De entrada, eu fiquei algo soprendido e tardei varios segundos en responderlle, ata que me decatei de que estaba empregando unha expresión moi antiga do idioma español.
–Chámome Perfecto Conde, atinei por fin a contestarlle.
Era un dos escasos mapuches (mapu=terra; che=xente; é dicir, xente da terra) que van quedando pola zona. Como se facía de noite, regresei ao hotel e fun cear ao restaurante. Cando estaba papando o meu bife de chorizo cun bo viño de Mendoza, decateime de que na outra punta do comedor había un grupo de homes e mulleres que falaban en español con marcado acento galego. Levado pola curiosidade de saber que podían estar facendo alí, cando rematei a cea acerqueime a eles.
–Boas, que fai por aquí un grupo de paisanos meus tan lonxe da terriña?, pregunteilles.
–Somos da Coruña e viñemos pescar troitas. Vimos todos os anos.
Xa daquela había galegos que tiñan medios e sabedoría para viviren ben. Un deles, de apelido Pita, pertencía a un familia coruñesa que daquela era propietaria dunha importante empresa de transporte de viaxeiros por estrada.
Durmín coma un lirón logo de compartir con aquela xente algúns wiskies Los Criadores, un destilado arxentino que sempre me pareceu digno de ser tomado e que se vendía a prezo moi inferior aos das grandes marcas internacionais. Pola mañá, dirixinme a unha piscifactoría que había preto da localidade e que podía pertencer a Francisco Javier Palazón. Tardei pouco en averiguar que había poucas horas que abandonara a zona e menos aínda en empezar a sospeitar que o fuxido tiña un especial olfato para sentir as miñas pegadas cando se aproximaban onda el.
Angel Sanchís
De volta a Buenos Aires, Ricardo Kirschbaum, daquela xa un brillante xornalista que logo chegaría a ser editor xeral do poderoso Clarín, foi quen me indicou que debía viaxar a Salta, no noroeste da Arxentina, e seguir alí unhas determinadas pistas. El mesmo recomendoume ao daquela secretario de Economía da provincia de Salta, que era sobriño do falanxista reformista español Manuel Cantarero del Castillo. De entrada, o meu desprazamento a Salta xa me emocionaba. Ademais de seguir buscando a Palazón, animábame moito a idea de coñecer a cidade onde estaba aínda aberto o mítico Boliche Valderrama, que tanta importancia tivo no desenvolvemento do verdadeiro folklore arxentino, e, por outra banda, aquela viaxe permitiríame cheirar algo do ambiente dunha terra lindante coa provincia boliviana de Santa Cruz de la Sierra, escenario de sempre dunha boa parte do tráfico ilegal de cocaína.
Luis Bárcenas
Así que agarrei o primeiro avión que saía para aló e chanteime, tres horas despois, no Plaza Hotel, un estabrecemento que daquela aínda pertenecía a un sindicato peronista e que estaba moi ben situado na praza central da cidade fronte á catedral e á Casa de Goberno. Chamei por teléfono a Cantarero, que me citou inmediatamente no Jockey Club, e fun comer con él. Era un home moi agradábel que rapidamente me inspirou confianza. Conteille que andaba buscando a Palazón e que me contaran en Buenos Aires que podía ser propietario dalgunha estancia na provincia de Salta, na que podía ter un dos seus escondedoiros. O meu interlocutor fixo unha pausa como se precisase algúns segundos para artellar a resposta, e díxome algo que me fixo quitar os cóbados da mesa.
–Eu dese home nunca oín falar, e non sei nada del. Pero quen ten unha gran propiedade por aquí é o líder da oposición española.
Estiven a piques de infartar. Outeando unha lebre saltabame un elefante.
–Está vostede a falarme de Manuel Fraga Iribarne?, logrei preguntarlle.
–Si, polo menos el frecuenta moito unha estancia bastante grande que hai en Apolinario Saravia, a carón da raia con Bolivia, a 190 quilómetros da capital. Acostuma cazar patos nesa finca, onde hai tratores que levan aire acondicionado (estabamos no ano 1985).
Aquela propiedade efectivamente era enorme. Cantarero calculaba que podía ter preto de 200.000 hectáreas, e nela cultivábase daquela soia sobre todo.
Por fín coñecín o meu mitificado Boliche Valderrama (Dónde iremos a parar si se acaba Valderrama... estribillaban Los Fronterizos nunha das súas cancións máis famosas). Pasei nel unha das mellores noites da miña vida ceando con excelente viño branco salteño Michel Torino e escoitando inesquencíbeis interpretacions folklóricas da terra, e, no día seguinte, aínda me quedou tempo pra esculcar algo nas conexións narcotraficantes da rexión. O daquela gobernador da provincia, Roberto Romero, era tamén propietario do xornal local, El Tribuno, e fora inquietantemente relacionado co negocio da cocaína a través dunha empresa de taxis da que era propietario en Miami. Publiquei algo sobre isto na revista Interviú que me custou ter que recibir en Madrid insistentes enviados persoais do gobernador ameazándome con demandas xudiciais que nunca chegaron a concretarse en nada.
Algo co rabo entre as pernas por non dar atopado a Palazón, regresei a Buenos Aires e logo a Madrid, onde me puxen a investigar aquela enorme propiedade española en Salta. Tardei pouco en averiguar que non era de Manuel Fraga senón do seu amigo Ángel Sanchís Perales, daquela tesoreiro de Alianza Popular, hoxe Partido Popular.
Pedinlle cita e tardou pouco en recibirme no seu despacho da rúa Génova de Madrid, na sede do partido no que se ocupaba das finanzas e da tesourería. De entrada foi moi amábel e receptivo comigo. Funlle dando a saber o que quería averiguar e, nun momento dado, cambiou radicalmente a súa atitude.
–Has saber –díxome moi contundentemente– que eu son moi amigo do presidente do Grupo Zeta, Antonio Asensio. Mesmo temos xuntos algún negocio (polo visto compartiran unha pequena empresa de cintas de video e acostumaban tomar algunha copa xuntos en Marbella).
A un xornalista non lle gusta nada atoparse con estas cousas, que nunca se sabe por onde poden tirar. Pero eu, que non son valente pero si abondo arroutado para facer coma os gatos cando teñen que rabuñar, inchei o peito e non me deixei apoucar máis do estritamente necesario.
–Paréceme moi ben –díxenlle con toda a retranca que puiden tirar de min–. Antonio Asensio, ademais de ser o meu patrón, é unha excelente persoa que pode encher de satisfacción a quen goce da súa amizade.
Antonio Asensio
O caso foi que eu volvín á Redacción algo estarrecido daquela entrevista. Contéilloo todo ao meu director e, poucos minutos máis tarde, mandoume chamar Antonio Asensio. Subín á sexta planta da sede do Grupo Zeta, no número 8 da rúa O’Donnell de Madrid. Os de Interviú estabamos no quinto andar. O dono de Zeta pediume que lle detallase todo o acontecido con Sanchís. Escoitoume moi atentamente e cando rematei preguntoume:
–Todo isto que me estás dicindo telo abondo atado?
–Coido que si, respondinlle eu.
–Pois baixa inmediatamente e ponte a escribilo e dille ao director que se publique no próximo número. E, por certo, se lle podes engadir algo máis aínda á túa reportaxe, métello, carajo. Que se entere ese cabrón.
Aquela foi unha das veces que eu admirei e respectei máis a Antonio Asensio. Que pena que morrese tan novo! Non volveu haber editores coma el nunca máis en España. E boa falta facía que os houbese agora.
Escribo todo isto chocado polos acontecementos destes días, que se relacionan coa endémicas trapalladas que padece o Partido Popular. Paréceme como se estivésemos dando voltas enriba da mesma noria sempre. Rosendo Naseiro, Ángel Sánchís Perales, Luis Bárcenas... Onde iremos parar se se acaba Valderrama?

lunes, enero 14, 2013

Morreu Xosé Posada

Avisoume primeiro Alfonso Ribas e logogo chegoume unha mensaxe da Irmandade dos Vinhos Galegos anunciándome a morte repentina de Xosé Posada, o noso Giuseppe Paussatta, para os que temos a honra de sermos Iramandiños dunha confraría á que tamén pertenceron Manuel María, Álvaro Cunqueiro e varias ducias de galegos máis que xa nos agardan na vida eterna.
A nosa Irmandade non será nunca máis como foi ata agora. Posada –a primeira persoa que falou en galego no Parlamento Europeo– era a súa auténtica alma mater, o grande animador de todas as esperanzas e o inspirador da constante alegría de vivir. Porque, ademais de ser un político galego de pura cepa, un empresario humanista e un expertísimo esculcador da alma galega a través do viño e das castañas, por exemplo, Pepe Posada sempre soubo e quixo ser un amigo dos amigos e un quixote da galeguidade. Imos botalo enormemente en falta.
A María do Carme Henríquez e a toda a súa familia, a máis sentida condolenza. Ciao, Giuseppe Paussatta. Déixasnos moi orfos.

jueves, enero 10, 2013

Louis Aragon non ten a culpa

Estou farto de ter que ler, escoitar e ver os ditirambos, estrambotes e maldizeres que constantemente intercambian os da banda de Laíño contra os de Lestrove, ou viciversa, no ámbito da política galega. Fulano é un corrupto que tira para atrás. Mengano meteu a man na carteira pública. Zutano colocou o seu fillo de capador das cochas de Porcolandia. Pois os teus son aínda piores, que levan para as súas casas os xamóns das cochas e maman no remollo da vaca ata deixala esgotada.
Non é preciso asistir a ningunha tertulia política de café nin frecuentar os corredores do Parlamento do Hórreo para estar ao tanto de tanta insania, que xa me ten ata as orellas. Non pode ser que haxa tantos ladróns, tantos amorais nin tantos aproveitados. Aquí debe haber algún erro, algunha mala interpretación ou se cadra certos desatinos no xeito de observarmos a realidade. Ou é que son igual os do PP caos do PSOE, os BNG caos da AGE, os do extremo norte caos do extremo sur? A crónica xudicial estaos asemellando moito ultimamente.
Mentres que isto non se resolva, propoño que entre todos artellen algún sistema de entendemento que lles valia para reduciren o impacto público que está a producir o mal uso da política. Non lle vou cobrar nada pola proposta, pero a ver se lles vale de algo. Cada vez que un político ou alto cargo –esta práctica tamén lles pode valer aos empresarios– queira facer unha cacicada (colocar a un da familia ou a un militante do seu partido, lograr que un negocio resulte redondo, facer que o seu coche oficial en vez de ser un Seat Ibiza sexa ou Audi A8 ou esconderlle á Facenda unha boa presada de euros, por exemplo) non debe basearse na nómina dos seus senón precisamente na dos outros. Darlle un bo coche ao inimigo, unha excelente paga ao contricante, unha concesión para cultivar cocerellos a algún indiferente, un negocio superlativo a un desmandado, mesmo unha embaixada en Buenos Aires a calquera dos cabreados polas preferentes. Ao inimigo sempre hai que poñerlle ponte de prata.
Quizais así se podería conseguir que os xornais e ata os telexornais volvesen a ocuparse do que sempre lles foi propio en épocas de escasa democracia: difundir contos de princesas, recuperar a Corín Tellado e resucitar as telenovelas. Logrado iso, quizais eu podería rematar dunha vez a lectura de Aragon, un destin français 1897-1939, un libro de Pierre Juqin (máis de 800 páxinas) que me interesa inmensamente máis ca os milleiros de artigos que podan publicar José Luis Barreiro e Roberto Blanco-Valdés xuntos ou por separado.

lunes, enero 07, 2013

Rivas á altura de si mesmo

Nin Filón de Alejandría nin Teresa de Ávila nin San Juan de la Cruz me abondaron para despedir un ano e recibir o seguinte, que esta vez remata en 13, ún número quea min me gusta chamalo polo seu nome e sen necesidade de sumarlle unha unidade á ducia.
Cristina –que ben sei que foi ela e que non foron os Reis– regaloume As voces baixas de Manuel Rivas, e acabo de lelo dun tirada. Vaia pedazo de libro! Dende a primeira vez que lin Memorias dun neno labrego, de Neira Vilas, nunca me identificara tanto coa literatura galega dos nosos días. Rivas escribiu este libro mollando a pluma no tinteiro da súa propia vida cunha sinceridade, unha mestría e unha honestidade que estremecen. Se a súa última novela, Todo é silencio, a min me deixou absolutamente indiferente, cando non ás veces sorprendido pola súa carencia de orixinalidade e xenio, As voces baixas reconcilioume co melloriño deste sempre prometedor escritor que non para de colocar a literatura galega no escaparate internacional da cultura contemporánea.
O seu novo libro só ten un defecto. Que sabe a pouquísimo. É como cando a un bo comellón lle poñen no prato un dos mellores manxares tallado en ración minimalísima que a penas lle dá para probar bocado e medio. As voces baixas non debía ser un libro de pouco máis de 200 paxinas senón un volume de 900, 1.000 ou 1.500 e poderiase ler igualmente case dunha tirada, co corazón saltándolle sempre do seu sitio ao lector. Hai capítulos como A foto de familia que superan con creces as mellores páxinas do realismo máxico ou como O sorriso da moza anarquista (excelente ladaíña sobre a memoria da súa irmá María) que sentan xurisprudencia literaria.
Manuel Rivas, case sen querelo, elevou o xénero memorístico moi por riba do que estaba ata agora na literatura galega. As voces baixas son un exercizo moi alto de boa escrita e de irreprochábel conciencia cidadá e humana.